4.2.7.2. Montage- en demontagevoorschriften
Montage en demontage voorschriften: Vanaf juli 2024 verplicht EU wetgeving de bouwsector om gerecyclede materialen te gebruiken.
4.2.5.5. Circulaire materialen
Circulaire materialen zijn nodig om een bouweconomie te realiseren waarin grondstoffen hun waarde behouden en materiaalstromen gesloten zijn.
Keuzedeel K1479 Module A
Keuzedeel K1479 Module A is opgebouwd uit 5 modules van deLeerlijn Circulair bouwen met biobased materialen. Dit is de docentenmodule
3.1.3.1. Schapenwol
Schapenwol voor thermische en akoestische isolatie in gevels, schuine daken en vloeren. De isolatiewaarde is vergelijkbaar met minerale wol.
3.1.4.1. Mycelium isolatiepanelen
Mycelium isolatiepanelen zijn een bio-composiet die bestaat uit natuurlijke vezels met een binder van mycelium afkomstig van planten of bomen.
3.1.2.9. Kalkhennepbeton
Kalkhennepbeton wordt gebruikt voor niet-dragende wanden, vloerisolatie en dakisolatie. Het is zelfdragend binnen bepaalde toepassingen.
I – Sloop en Verwerking van geoogste materialen (Niveau 2)
Bij circulair bouwen wordt een bestaand gebouw, het 'donorgebouw,' zorgvuldig gedemonteerd om bouwmaterialen te hergebruiken, in plaats van ze als afval te beschouwen
H – Onderhoud, Reparaties, Vervanging (Niveau 2)
Biobased bouwen vergt onderhoud. In deze module gaan we kijken naar onderhoud en een onderhoudsplan, reparaties en vervanging.
G – Gebruik en Gedrag in een Biobased Woning (Niveau 2)
We gaan op zoek naar de overeenkomsten en verschillen in het gebruik van biobased woningen tov traditionele woningen.
F – Uitvoering en Oplevering (Niveau 2)
De uitvoerder is de schakel tussen kantoor en bouwplaats. Hij moet zorgen voor duidelijke communicatie, kwaliteitscontrole en budgetbewaking.
E – Voorbereiding, Planning en Kwaliteit (Niveau 2)
Wat doet de werkvoorbereider? Hoe bewaak je de planning en zorg je ervoor dat de kwaliteit van het bouwproject overeenkomt met de offerte/opdrachtverlening.
D – Aanbesteding en Opdracht (Niveau 2)
Welke vormen van aanbesteding zijn er? Welke formaliteiten en formulieren horen daarbij? Welke berekeningen heb je nodig en hoe doe je dat?
C – Marktvorm (Niveau 2)
In deze module gaat biobased bouwen om de duurzame productieketen van land tot pand of van boer tot bouw. Hoe ziet de marktvorm eruit en hoe komt een biobased bouwmateriaal op de markt?
B – Van Initiatieffase t/m Oplevering (Niveau 2)
Je gaat biobased ontwerpen. Daarvoor gebruik je de 7 strategieën van de leidraad circulair ontwerpen en pas je de R-ladder toe.
I – Sloop en Verwerking van geoogste materialen (Niveau 3)
Bij circulair bouwen wordt een bestaand gebouw, het 'donorgebouw,' zorgvuldig gedemonteerd om bouwmaterialen te hergebruiken, in plaats van ze als afval te beschouwen
H – Onderhoud, Reparaties, Vervanging (Niveau 3)
Biobased bouwen vergt onderhoud. In deze module gaan we kijken naar onderhoud en een onderhoudsplan, reparaties en vervanging.
G – Gebruik en Gedrag in een Biobased Woning (Niveau 3)
We gaan op zoek naar de overeenkomsten en verschillen in het gebruik van biobased woningen tov traditionele woningen.
F – Uitvoering en Oplevering (Niveau 3)
De uitvoerder is de schakel tussen kantoor en bouwplaats. Hij moet zorgen voor duidelijke communicatie, kwaliteitscontrole en budgetbewaking.
E – Voorbereiding, Planning en Kwaliteit (Niveau 3)
Wat doet de werkvoorbereider? Hoe bewaak je de planning en zorg je ervoor dat de kwaliteit van het bouwproject overeenkomt met de offerte/opdrachtverlening.
D – Aanbesteding en Opdracht (Niveau 3)
Welke vormen van aanbesteding zijn er? Welke formaliteiten en formulieren horen daarbij? Welke berekeningen heb je nodig en hoe doe je dat?
C – Marktvorm (Niveau 3)
In deze module gaat biobased bouwen om de duurzame productieketen van land tot pand of van boer tot bouw. Hoe ziet de marktvorm eruit en hoe komt een biobased bouwmateriaal op de markt?
B – Van Initiatieffase t/m Oplevering (Niveau 3)
Je gaat biobased ontwerpen. Daarvoor gebruik je de 7 strategieën van de leidraad circulair ontwerpen en pas je de R-ladder toe.
3.3.6. Biobased Opschalen
Biobased opschaling is cruciaal om de milieubelasting van de bouwsector te verminderen met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit.
3.3.5. CO2 opslag versus CO2 emissie
In de bouw willen we niet alleen de uitstoot beperken, maar ook de opslag van CO₂ maximaliseren door slim te ontwerpen en hergebruiken.
3.3.4 Samengestelde bouw
Samengestelde bouw betekent dat een bouwelement uit meerdere materialen of onderdelen bestaat die samen een functioneel geheel vormen
3.3.3. Modulair bouwen
Biobased materialen zoals hout, vlas en hennep lenen zich goed voor modulair bouwen omdat ze makkelijk te bewerken en hernieuwbaar zijn.
3.3.2. Bewerkingen grondstoffen en materialen
Bij biobased bouwmaterialen zijn bewerkingen zoals drogen, lamineren, impregneren of mengen belangrijk om mee te nemen
3.3.1. Grondstof, materiaal, product, element
De keten van grondstof tot bouwelement begint bij grondstoffen zoals hout, hennep, vlas, cellulose en stro, die CO₂ opslaan tijdens hun groei
3.1.2.13. Riet
Riet is een duurzaam en traditioneel materiaal voor dakbedekking, maar vereist zorgvuldige behandeling en onderhoud.
3.1.2.3. lisdodde inblaasisolatie
Lisdodde isolatie biedt goede thermische eigenschappen, is biologisch afbreekbaar, en kan na gebruik worden hergebruikt of gecomposteerd.
4.2.6.1. Losmaakbaar detailleren
Losmaakbaar bouwen is essentieel voor circulair bouwen om materialen en producten aan het einde van hun levensduur te hergebruiken.
4.2.4.1. Constructieprincipes
Constructieprincipes in de voorontwerpfase zijn de fundering voor een gebouw met gunstige milieuprestaties in de volledige levenscyclus.
4.2.1.7. Circulaire ambities
Circulaire ambities in de bouw zijn doelen en richtlijnen die bepalen hoe duurzaam en circulair een bouwproject moet zijn.
4.2.1.6. Integrale strategieën
Succesvol circulair en biobased bouwen begint met een integrale aanpak, waarbij alle betrokken partijen vanaf het begin samenwerken.
1.4.1. Circulaire principes
De circulaire economie is een industrieel systeem dat herstel en hergebruik van materialen centraal stelt, gebaseerd op 3 principes.
2.1.4. Reductie CO2, stikstof
Hoe biobased bouwen de uitstoot en reductie van CO2, stikstof en andere relevante emissies helpt reduceren.
2.1.1 Waarom bouwen met biobased bouwmaterialen?
Bouwen met Biobased Bouwmaterialen is goed voor de CO2-reductie, gezondheid en comfort, constructieve toepassingen en de MPG
4.2.1.5. Circulair uitvragen en aanbesteden
Circulaire uitvragen en aanbestedingen zijn in opkomst door duurzaamheidsdoelen en overheidsbeleid. We vergelijken traditioneel met circulair
1.3.3. Model LCA
Een Levenscyclusanalyse (LCA) is een methode om milieueffecten van producten of diensten te beoordelen over hun volledige levenscyclus.
3.1.2.1.2.2 LVL
LVL (Laminated Veneer Lumber) bestaat uit dunne fineerlagen die meestal evenwijdig, soms kruislings, op elkaar zijn verlijmd.
3.1.2.1.2.3. Glulam
Glulam wordt gebruikt voor constructieve toepassingen zoals spanten, kolommen en liggers in onder andere hallen, kerken, bruggen en woningen.
3.1.2.1.2.1. CLT
CLT (kruislaaghout, meestal vurenhout) combineert hoge sterkte, stabiliteit en milieuvriendelijkheid, en wordt veel gebruikt in de prefabbouw.
H – Onderhoud, Reparaties, Vervanging (Niveau 4)
Biobased bouwen vergt onderhoud. In deze module gaan we kijken naar onderhoud en een onderhoudsplan, reparaties en vervanging.
F – Uitvoering en Oplevering (Niveau 4)
De uitvoerder is de schakel tussen kantoor en bouwplaats. Hij moet zorgen voor duidelijke communicatie, kwaliteitscontrole en budgetbewaking.
D – Aanbesteding en Opdracht (Niveau 4)
Welke vormen van aanbesteding zijn er? Welke formaliteiten en formulieren horen daarbij? Welke berekeningen heb je nodig en hoe doe je dat?
C – Marktvorm (Niveau 4)
In deze module gaat biobased bouwen om de duurzame productieketen van land tot pand of van boer tot bouw. Hoe ziet de marktvorm eruit en hoe komt een biobased bouwmateriaal op de markt?
B – Van Initiatieffase t/m Oplevering (Niveau 4)
Je gaat biobased ontwerpen. Daarvoor gebruik je de 7 strategieën van de leidraad circulair ontwerpen en pas je de R-ladder toe.
1.1.2. Parijs 2050
Het Klimaatakkoord van Parijs (2015) beperkt opwarming tot 2 °C. Nederland streeft naar 80-95% CO₂-reductie in 2050.
1.1.5. CO2 Uitstoot en biobased bouwen
De relatie tussen CO₂-uitstoot en biobased bouwen is groot. Biobased bouwen biedt een manier om de CO₂-impact van de bouwsector te verlagen.
1.1.1. Urgentie Grondstoffen
Why - Urgentie Grondstoffen benadrukt het belang van een circulaire economie om schaarste en tekorten van grondstoffente te voorkomen.
1.1.6. Biobased materialen in relatie tot de aantasting van milieu en biodiversiteit
De traditionele bouwsector in Nederland belast het milieu met 40% van de CO2-uitstoot en 50% van de materiaalvraag. Dat kan anders.
I – Sloop en Verwerking van geoogste materialen (Niveau 4)
Bij circulair bouwen wordt een bestaand gebouw, het 'donorgebouw,' zorgvuldig gedemonteerd om bouwmaterialen te hergebruiken, in plaats van ze als afval te beschouwen
G – Gebruik en Gedrag in een Biobased Woning (Niveau 4)
We gaan op zoek naar de overeenkomsten en verschillen in het gebruik van biobased woningen tov traditionele woningen.
E – Voorbereiding, Planning en Kwaliteit (Niveau 4)
Wat doet de werkvoorbereider? Hoe bewaak je de planning en zorg je ervoor dat de kwaliteit van het bouwproject overeenkomt met de offerte/opdrachtverlening.
5.1.1. Handleiding voor gebruikers
Aandachtspunten bij Circulair Biobased Wonen. Materiaaleigenschappen, Duurzaamheid en levensduur, Modulariteit en demontage.
4.2.5.2. Biobased Isolatiematerialen
Belangrijk bij het toepassing van biobased isolatie is certificering, dat zowel de milieuprestaties als de gezondheidseffecten waarborgt.
4.2.5.1. MPG
De MPG is een beleidsinstrument om de milieu-impact van gebouwen te waarderen en wordt berekend op basis van 11 milieueffectcategorieën.
4.2.4.4. Gezond Bouwen
Gezond bouwen combineert duurzame bouwprincipes, binnenmilieu kwaliteit (IAQ), en biophilic design om een gezonde leefomgeving te creëren.
4.2.4.3. Carbon Based Design
Carbon Based design is een ontwerpbenadering gericht op het minimaliseren van CO2 gedurende de hele levenscyclus van een product of gebouw.
4.2.1.3. Circulair Bouwen met Biobased Bouwmaterialen
De voordelen van circulair bouwen met biobased materialen zijn o.a. een gezonder binnenklimaat en economische voordelen door lagere kosten.
1.1.4. Rol Bouwsector In Biobased Bouwen
De bouwsector speelt een belangrijke rol in biobased bouwen, waarbij natuurlijke en hernieuwbare materialen worden gebruikt om milieuvriendelijker te bouwen.
1.1.3. NL Programma’s Circulaire Economie
Het kabinet streeft naar een volledig circulaire economie in Nederland tegen 2050. Het doel is om het verbruik van grondstoffen te verminderen, levensduur van producten te verlengen en grondstoffen hoogwaardig te verwerken.
4.2.1.2 Het Nieuwe Normaal
Het Nieuwe Normaal (HNN) is een sectorbreed raamwerk voor de bouwsector dat richtlijnen biedt voor circulair bouwen.
4.2.1.1 GPR Gebouw, BREEAM
GPR Gebouw beoordeelt de duurzaamheid van gebouwen op vijf thema's: energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde
3.1.1.4. Papier isolatie
Papierrecycling voor isolatiematerialen is een integraal proces binnen de biologische cyclus. Circa 2,5 miljard kg per jaar.
3.1.1.3. Kleding isolatie
Binnen de circulaire economie wordt kleding steeds vaker ingezet als secundaire grondstof voor bouwtoepassingen.
3.1.1.2. Demontage – Sloop
In de circulaire bouweconomie reduceren we milieudruk door hergebruik en hoogwaardige recycling van bouwmaterialen.
3.1.1.1. Technologische cyclus
Binnen het circulaire model zijn twee hoofdkringlopen te onderscheiden: de biologische cyclus en de technologische cyclus.
2.1.3. NABB
De Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB) is een overheidsinitiatief stimuleert de productie en het gebruik van biobased bouwmaterialen.
2.1.2. Van ‘plant tot pand’, kansen biobased bouwen
1.4.3. Preventie-waardebehoud-waardecreatie
Biobased bouwen strategieën: Preventie, waardebehoud en (meervoudige) waardecreatie in de circulaire economie.
1.4.2. Schaalniveaus Circulariteit
Schaalniveaus in circulariteit verwijzen naar de verschillende niveaus waarop circulaire principes worden toegepast.
1.2.4. Definities circulair ontwerpen
1.2.3.Natuurinclusief vs klimaatadaptief
Natuurinclusief ontwerpen integreert de natuur en biodiversiteit. Klimaatadaptief ontwerpers maken de gebouwde omgeving klimaatbestendig.
1.2.2. Duurzaamheid versus circulariteit
Duurzaamheid verkleint milieubelasting door efficiënt hulpbronnengebruik, afvalreductie en energie-efficiëntie. Circulariteit sluit materiaalkringlopen.
1.2.1. Van lineair naar circulair
Het traditionele lineaire model (‘maken, gebruiken, weggooien’) is niet langer houdbaar. Circulair bouwen vermindert grondstoffenschaarste.
3.1.2.1.6. Triplex Naadhout en Loofhout
Triplex, ook wel multiplex genoemd, is een houtachtig plaatmateriaal opgebouwd uit kruislings verlijmde houtfineren (0,6–5 mm dik).
3.1.2.1.5.2. OSB
OSB is een houtachtig plaatmateriaal dat voornamelijk wordt gebruikt in constructieve toepassingen vanwege zijn sterkte en vochtbestendigheid
3.1.2.1.5.1 Spaanplaat
Spaanplaat is een houtachtig plaatmateriaal, voornamelijk gebruikt voor binnentoepassingen zoals meubels, vloeren en wanden.
3.1.2.1.4.3 MDF en HDF
In deze module we MDF, een korte beschrijving van High Density Fibreboard (HDF), Low Density Fibreboard (LDF) en andere soorten MDF
3.1.2.1.4.2 Zachtboard
Zachtboard is een houtachtig vezelplaatmateriaal dat vooral wordt gebruikt voor isolatie, ondervloeren en lichte binnenafwerking.
3.1.2.1.4.1 Hardboard
Hardboard is een dunne, sterke vezelplaat die veel wordt toegepast in de meubelindustrie, oa als achterwand van kasten en bodems van kisten.
3.1.2.1.3 Houtvezel Isolatieplaten (thermische isolatie)
Houtvezel isolatieplaten zijn geschikt voor thermische en akoestische isolatie in gevels, daken en vloeren.
3.1.2.1.1 Massief Hout
Massief hout vormt de basis voor veel houtproducten zoals kozijnen, vloeren, meubels en plaatmateriaal. Het is veelzijdig en duurzaam.
3.1.2.16 Vlasspaanplaat
Vlasspaanplaat is een lichtgewicht interieurplaat, vergelijkbaar met houtspaanplaat, en wordt gebruikt voor onder andere wand- en deurvulling.
3.1.2.8 Miscanthus inblaasisolatie
Miscanthus inblaasisolatie is gemaakt van gehakselde vezels van miscanthusgras. Het is inzetbaar voor plaatmateriaal, biobased beton en harsen
3.1.2.5 Zeewier isolatie
Zeewierisolatie is geschikt voor gevels, daken, vloeren en binnenwanden. Zeewier isolatieplaten zijn een alternatief voor wol of houtvezel
3.1.2.18. Stro – Infill methode
Stro-isolatie, beschikbaar als inblaasstro, strobalen en infill-elementen, wordt voornamelijk gemaakt van graanstro en biedt voordelen zoals goede geluidsisolatie, brandwerendheid en thermische stabiliteit. Deze module richt zich op de toepassing van stro-isolatie met de infill-methode
3.1.2.17. Inblaasstro
Stro-isolatie, beschikbaar als inblaasstro, strobalen en infill-elementen, wordt voornamelijk gemaakt van graanstro en biedt voordelen zoals goede geluidsisolatie, brandwerendheid en thermische stabiliteit. Deze module richt zich op de toepassing van stro-isolatie met inblaasstro.
3.1.2.10. Geëxpandeerde Kurkisolatie
Geëxpandeerde kurk, een 100% biobased isolatiemateriaal uit de schors van de kurkeik, biedt thermische en geluidsisolatie, en heeft een lage milieu-impact.
3.1.2.19. Bamboe exterieurafwerking
Bamboe wordt als duurzaam bouwmateriaal voor gevelbekleding gebruikt in de vorm van planken of balken, waarbij de stammen thermisch worden gemodificeerd en versterkt met formaldehyde hars.
3.1.2.4. Vlaswol isolatie
Vlaswolisolatie is een duurzaam en biologisch afbreekbaar isolatiemateriaal, gemaakt van reststromen uit linnenproductie, met goede thermische prestaties, lange levensduur en herbruikbaarheid bij droog gebruik.
3.1.2.2. Hennepvezel isolatie
Hennepvezelisolatie is een duurzaam en biobased isolatiemateriaal gemaakt van industriële hennep, dat uitstekende thermische en vochtregulerende eigenschappen biedt. Het is een milieuvriendelijk alternatief voor traditionele isolatie en draagt bij aan CO₂-reductie en circulair bouwen.